تعدد همایش های دندان‌پزشکی

یکی از موضوعاتی که این روزها در گفتگوی دندان‌پزشکان زیاد به گوش می رسد، چرایی همایش های متعدد دندان‌پزشکی کشور است. در گذشته همایش های این صنف عمدتاً متکی بر جامعه دندان‌پزشکی ایران بود که یگانه تشکیلات متولی این حرفه محسوب می شد. پس از انقلاب با چند پارچه شدن تشکل های دندان‌پزشکی و ایجاد "جامعه اسلامی دندان پزشکان" و سپس "انجمن دندان پزشکی" و رفته رفته افزایش متخصصین و تشکیل انجمن های تخصصی وهمچنین انجمن دندان‍پزشکان عمومی، هر تشکل جدید برای خود وظیفه، یا حق احساس کرد که به طور مستقل همایش هایی را برگزار کند. عمدتاً این همایش ها با عنوان کنگره در فواصل زمانی ثابت (معمولاً سالانه) تکرار شده اند. از سوی دیگر به ابتکار برخی گروه های فعال تر، به‌خصوص انجمن دندان‌پزشکان عمومی، علاوه بر کنگره های سالانه، تعدادی همایش نیز به صورت سمپوزیوم و سمینار، به مباحث ریز تخصصی حرفه پرداختند. بسیاری از صاحب نظران حرفه معتقدند که ضرورتی ندارد این همه همایش در طول یک سال برگزار شود و هزینه های سنگینی صرف این امر گردد. این برنامه های صنفی یا علمی ضمن صرف هزینه های زیاد، موجب کم بار شدن مطالب علمی و همچنین پراکندگی دندان‌پزشکان شده و عملاً ضمن تحمیل بار سنگین بر دست اندرکاران، بهره وری نهایی را کاهش می دهد. همچنین بسیاری از مدیران بخش بازرگانی دندان‌پزشکی نیز معتقدند که تعدد برنامه های دندان‌پزشکی موجب شده همه شرکت های معتبر قادر به حضور در نمایشگاه های جنب برنامه ها نشده و تنها برخی شرکت های خاص همواره امکان حضور پیدا کنند و این نحوه رفتار را تنها به نفع برخی پیمانکاران و متولیان اجرایی می دانند. برخی پارا فراتر گذاشته و مانند آخرین کنگره دندان‌پزشکی اطفال، مدیران و مجریان با افتخار اعلام کردند که برای اولین بار موفق شده اند با تجمیع کنگره های دو انجمن، کنگره مشترکی (انجمن دندان پزشکی کودکان و دفتر بهداشت دهان) برگزار کنند.

در سمت مقابل برخی دیگر از صاحب نظران با این موضع گیری مخالف هستند. این عده قلیل که نگارنده نیز در آن سو قرار دارد معتقدند که فواید این تعدد همایش ها بسیار بیش از مضار آن است.

1.    جمعیت دندان‌پزشکی کشور در دو دهه اخیر افزایش چشمگیری داشته، به‌طوری که تعداد دندان‌پزشکان از چندصد، به ده ها هزار نفر افزایش یافته که در سطح کشور پراکنده هستند و گردآوردن همه یا اکثر ایشان در یک همایش ناممکن است.

2.     با تاسف بسیار، هنوز نه تنها در شهرهای مختلف کشور، که حتی در پایتخت نیز سالن همایشی با وسعت و ظرفیت مطلوب برای جمعیت دندان پزشکان، که در دسترس برگزار کنندگان نیز باشد وجود ندارد. سالن های موجود، ضمن محدودیت ظرفیت که قابلیت پذیرش اجتماعات بسیار بزرگ دندان پزشکان را ندارد، با سیستم های مدیریت پیچیده، نوبت های طولانی، هزینه های سرسام آور و شرایط و نظارت های محدود کننده‌ی بسیار،عملاً امکان گردهم‌آیی این جمعیت را ندارد.

3.     نیاز دندان‌پزشکان به امتیاز بازآموزی ایجاب می کنند که با تشکیل برنامه های مختلف در ایام مختلف و متفاوت، این امکان برای همه فراهم شود که بتوانند امتیاز لازم را کسب نموده، هنگام تمدید پروانه، دچار مشکل نشوند.

4.     انجمن های دندان پزشکی موجود هر کدام دارای دغدغه ها ورویکردهای خاص و بعضاً اعضایی متفاوت از سایر تشکل های حرفه ای هستند. تفاوت تخصص‌ها و رسالت ها ایجاب می کند که هریک وظیفه تأمین خوراک علمی و همچنین کارگشایی صنفی مربوط به گروه خود را برعهده داشته و با برگزاری برنامه های سالانه‌ی مستقل، رسالت خود را انجام دهند.

5.     تداوم فعالیت انجمن ها مستلزم وجود سرمایه مالی و درآمد است. همایش های صنفی یا علمی، ضمن داشتن بهره های مختلف برای اعضای صنف، امکان کسب درآمد را برای تداوم فعالیت های هر انجمن فراهم می کند. این درآمد از ناحیه برگزاری نمایشگاه محصولات، دریافت حق ثبت نام، اخذ حق عضویت های معوقه و گاه تخصیص بودجه از منابع دولتی می باشد.

6.     برگزاری هر همایش، موجب رشد مدیریت در بین جمعی از حرفه ای هاست که وظایف مختلف علمی–اجرایی اعم از برنامه ریزی، مذاکرات وعقد قراردادهای مختلف برای تهیه و آماده سازی مکان کنگره و نمایشگاه، پذیرش شرکت های بازرگانی، جلسات مختلف درون گروهی و برون گروهی، دعوت از سخنرانان ویژه، اقدامات اخذ ویزا و پذیرایی مهمانان خارجی، رسیدگی به مقالات ارائه شده، اقدامات مختلف چاپ و انتشارات، خبرسازی، تبلیغات و اطلاع رسانی، سمعی- بصری و بسیار فرآیندهایی که در برگزاری یک همایش باید مورد توجه دقیق مدیران قرار گیرد، وسیله ای است برای تمرین مدیریت برای کسانی که کارهای مهم تر صنف را برعهده خواهند داشت. وجود بالغ بر 25هزار دکتر دندان پزشک نیازمند وجود تعداد قابل توجهی افراد با تجربه و مدیران کارآزموده است که بتوانند ضمن رسیدگی به امور همکاران، مسائل صنفی و حرفه ای را مدیریت کنند. مدیریت همایش ها از جمله راه های خوب برای ظهور و بروزافراد شایسته و همچنین رشد شایستگی های آنهاست.

7.      دندان پزشکان به طور معمول مانند کشتی گیرها، یک فعالیت حرفه ای انفرادی را انجام می دهند و اغلب ناچار هستند نه تنها کار بیمار، بلکه کلیه امور مطب مانند: مدیریت مالی بیمار و کلینیک، انجام خریدها و انبارداری، امور پرسنلی (استخدام، آموزش، نظارت و تغییر کارکنان)، چیدمان وسایل وطراحی داخلی و بسیاری وظایف حوزه فعالیت را شخصاً انجام دهند. تنها تعداد معدودی از دکترها به عنوان عضو هیأت علمی و یا با اشتغال در کلینیک ها، تا حدودی با فعالیت جمعی مأنوس هستند. وجود برنامه های متعددی که این افراد را دورهم جمع کند، جدای از اهداف اصلی همایش، نتایج دیگری نیز برای شرکت کنندگان خواهد داشت: دیدار دوستان، یادآوری خاطرات گذشته، آشنایی با همکاران جدید، شرکت در برنامه های جمعی چون میزگردها، بحث های گروهی، گردش جمعی، ضیافت ها وغیره، درکنار داشتن فواید روحی و معنوی، افرادی را که همواره با مسائل حرفه‌ی خود به طور "فردی" مواجه هستند، به مشارکت "جمعی" سوق می دهد. درصورتی که تعداد این برنامه ها زیاد نباشد، جمعیت بیش از حد شرکت کنندگان فرصت و امکانی برای چنین چالش ها و مراودات صمیمانه باقی نمی گذارد.

8.     علاوه بر موارد ذکر شده، می دانیم که دندان پزشکان گرفتار کارهای حرفه ای و شخصی خود بوده و امکان مشارکت زیادی در فعالیت های صنفی ندارند. از سوی دیگر، به دلائل مختلف، امکان فعالیت صنفی، محدود و کانالیزه است. برگزاری همایش ها از فرصت های خوب برای تنفس آزادتر و فعالیتی شاداب برای همه خواهد بود.

امید آن که پیش از بستن مسیر یا مسیرهای ولو کوچک و ظاهراً کم ارزش موجود، به فکر گشودن بزرگ راه هایی باشیم که نیاز به مسیرهای فرعی کاهش یابد. هرچند که وجود چنین امکانی، تعارضی با هیچ فعالیت بزرگ تر نخواهد داشت. شاید روشن شدن ده ها شمع در زمان ها و مکان های مختلف ظاهراً کاری عبث یا کم فایده جلوه کند که سرمایه هایی را دود می کند، اما همان نورهای کم سو و حرارت های کوچک، نهایتاً مانع ایجاد خاموشی و سردی کامل خواهد بود. این سرمایه ها هدر نمی روند، بلکه راه پیشرفت و صعود را باز و روشن نگه می دارند.

به امید فرداهایی بانشاط تر؛ با حفظ داشته ها، قدر امروز را بدانیم.