مقدمه ای بر تدوین آیین نامه اجرایی انجمن دندان پزشکی
پیشنهادی برای تحکیم عملی پایه‌های غیر انتفاعی بودن انجمن

همه انجمن‌های علمی‌و صنفی بر پایه اساس‌نامه، تشکیل شده و فعالیت می‌کنند. هر اساس‌نامه، معیارهای عمومی‌تر ساختار  انجمن را تعیین می‌کند و به جزئیات فعالیت روزمره نمی‌پردازد. ولی در عمل، بارها پیش می‌آید، پدیده ای که در اساس‌نامه پیش بینی نشده یا نادقیق مطرح شده است، می‌بایست در انجمن تبیین حقوقی شود. در چنین وضعیتی، برای یافتن بسیاری از پرسش‌ها و تعیین راستای فعالیت انجمن، باید به  قانون‌ها و مصوبه‌های قانونی معینی مراجعه کرد. چون انجمن‌های علمی‌و صنفی دندان‌پزشکی ایران طبق ماده 584 قانون تجارت، ثبت شده و دارای شناسه ملی شده اند، هر جا اساس‌نامه پاسخ‌گو نبود و یا ابهام داشت، می‌توان به قانون‌ها و مصوبه‌هائی که بر پایه آن مجوز انجمن صادر شده است، مراجعه کرد و اگر باز هم ابهامی ‌وجود داشت، یا یافته‌ها پاسخ کاملی به پرسش پیش آمده نمی‌داد، به قانون تجارت مراجعه کرد و اگر قانون تجارت مستقیماً پاسخ گو نبود، با مشاوره با حقوق‌دانان ذی صلاح می‌توان چالش‌های حقوقی پیش آمده را حل و فصل کرد. اساس‌نامه‌ها معمولاً راه حل ثابتی را تعیین کرده اند.
–تدوین آئین‌نامه اجرائی و تصویب آن در مجمع عمومی‌.
اصل غیر انتفاعی بودن انجمن، نقشی بی‌جانشین در سلامت زیستی انجمن‌های مردم نهاد پزشکان ایفا می‌کند.
 بنابراین پیشنهاد می‌شود:

برای شفاف کردن فعالیت کاری و مالی هیئت مدیره‌های انجمن‌های علمی‌ و صنفی شاخه پزشکی، مجمع عمومی‌عادی (سالانه یا به طور فوق العاده)، تشکیل و متن اصلاح شده زیر به عنوان آئین‌نامه الحاقی به اساس‌نامه، در مجمع عمومی ‌به تصویب برسد و اجرای آن در دستور کار هیئت مدیره‌ها قرار گیرد:

ماده 1: اعضاء هيئت مديره و دبیر اجرائی یا مدیرعامل  انجمن و هم‌چنين موسسات و شركت‌ها و انجمن‌هائی كه اعضاي هيئت مديره يا مديرعامل آن، شريك يا عضو هيئت مديره يا مديرعامل آن‌ها باشند، نمي‌توانند بدون اجازه هيئت مديره انجمن در معاملاتي كه با انجمن يا به حساب انجمن مي شود، به‌طور مستقيم يا غيرمستقيم طرف معامله واقع يا در منافع آن سهيم شوند
تبصره 1)درصورت اجازه، هيئت مديره مكلف است بازرس یا بازرسان انجمن  را از مفاد و جزئیات معامله اي كه اجازه آن داده شده است بلافاصله مطلع نمايد و گزارش آن را به اولين مجمع عمومي عادي انجمن بدهد
تبصره2) بازرس مكلف است ضمن گزارش خاصي حاوي جزئيات معامله، نظرخود را درباره چنين معامله اي به همان مجمع تقديم كند.
تبصره3)عضوهيئت مديره يا مديرعامل ذينفع درمعامله، در جلسه هيئت مديره و نيز در مجمع عمومي هنگام اخذ  تصميم نسبت به معامله مذكورحق راي نخواهدداشت.

ماده 2 - معاملات مذكور در ماده یک درهرحال ولو آن‌كه توسط مجمع عمومی‌تصويب نشود، درمقابل اشخاص ثالث معتبراست، مگردر موارد تدليس و تقلب كه شخص ثالث درآن شركت كرده باشد.
تبصره1)درصورتي كه براثر انجام معامله، به انجمن خسارتي وارد آمده باشد، جبران خسارت برعهده هيئت مديره و مديرعامل( یا دبیر اجرائی) يا مديران ذينفع و مديراني است كه به نفع اجازه انجام معامله رای داده و موجب تصویب آن شده اند و بازرسی است که نظر مساعد داده است، كه همگي آن‌ها، متضامناً مسئول جبران خسارات وارده معامله به انجمن مي‌باشند.

ماده 3- درصورتي كه معاملات مذكور در ماده یک اين آئین‌نامه اجرائی، بدون اجازه هيئت مديره صورت گرفته باشد، هرگاه مجمع عمومي عادي انجمن آن‌ها را تصويب نكند، آن معاملات قابل ابطال خواهد بود و انجمن مي‌تواند تا سه سال از تاريخ انعقاد معامله و درصورتي كه معامله مخفيانه انجام گرفته باشد، تا سه سال از تاريخ كشف آن، بطلان معامله را از دادگاه صلاحيت‌دار درخواست كند. ليكن درهر حال، مسئوليت مدير و مديران يا مديرعامل یا دبیر اجرائی ذينفع و بازرس درمقابل انجمن باقي خواهد بود.
تبصره 1) تصميم به درخواست بطلان معامله با مجمع عمومي عادي اعضای انجمن است كه پس ازاستماع گزارش بازرس مشعر برعدم رعايت تشريفات لازم جهت انجام معامله دراين مورد، راي خواهدداد.
تبصره2) مدير يا مديرعامل ذينفع درمعامله حق شركت در راي گیری نخواهد داشت.
تبصره3) مجمع عمومي مذكور در اين ماده، به دعوت هيئت مديره يا بازرس انجمن یا تقاضای هر عضو ذی‌نفع از مراجع قانونی تشكيل خواهد شد.

ماده 4 - مديرعامل و دبیر اجرائی و اعضاء هيئت مديره حق ندارند هيچ‌گونه وام يا اعتبار از انجمن تحصيل نمايند و انجمن نمي‌تواند ديون آنان را تضمين يا تعهد كند. اين‌گونه عمليات به‌خودي خود باطل است.
تبصره) ممنوعيت مذكور در اين ماده، شامل همسر، پدر، مادر،جد، فرزندان، نوه‌ها، برادر و خواهر اشخاص مذكور در اين ماده مي‌باشد.

ماده 5 – مديران و مديرعامل و دبیر اجرائی نمي‌توانند معاملاتي نظير معاملات انجمن كه متضمن رقابت باعمليات انجمن باشد، انجام دهند.
تبصره1) هرمديري كه از مقررات اين ماده تخلف كند و تخلف او موجب زیان به انجمن گردد، مسئول جبران آن خواهد بود.  
تبصره2)منظور از زیان در اين ماده اعم است از ورود خسارت يا تقويت منفعت.

ماده 6- بازرس یا بازرسان نمي‌توانند در معاملاتي كه با انجمن  يا به حساب انجمن انجام مي‌گيرد به‌ طور مستقيم يا غير مستقيم ذينفع شوند.