دو خط موازی هیچگاه بهم نمی‌رسند ...

رحمت‌ا... حافظی مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی درخصوص ماهیت طرح «پزشک امین» که قرار است از ابتدای دی ماه سال جاری بصورت پایلوت در استان گیلان اجرا شود گفته است: «اجرای این طرح می‌تواند بخشی از زیرساخت‌های لازم برای اجرای طرح پزشک خانواده را فراهم کند تا هر زمانی که وزارت بهداشت قصد اجرای آن را داشت، سریع‌تر بتواند این طرح را عملیاتی کند»
طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع که از مصوبات برنامه پنجم توسعه بوده و اکنون در 17 شهر زیر 50 هزار نفر در سه استان خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و سیستان و بلوچستان در حال اجرا است، همواره با موانع و چالش‌هایی روبرو بوده که فرجام خوش آن که گسترش و تعمیم این طرح به سایر استان‌ها و جمعیت‌های بیشتر می‌باشد را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. چه اینکه اجرای این طرح بزرگ و ملی که اتفاقاً یکی از مطالبات بحق مردم و نیز خواسته‌های مهم ریاست محترم جمهور می‌باشد برعهده دو وزارتخانه مهم یعنی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بعنوان سیاستگذار و متولی سلامت کشور و وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی بعنوان وزارتخانه پشتیبان و تأمین کننده مالی طرح نهاده شده است و طبق قانون این دو وزارتخانه موظف به اجرای تعهدات مصوب حوزه خود هستند.
بی‌تردید هم‌سوئی و وحدت رویه مسئولان دو وزارتخانه در اجرای این طرح در همه زمینه‌ها موفقیت این طرح در کل کشور را تضمین می‌کند و هرگونه تک روی و اقدام خودسرانه و بدون پشتوانه کارشناسی از هر فرد و در هر سطح و مقامی موجب شکست این طرح عظیم ملی می‌شود.
کسانی که از نزدیک در اجرای این طرح ملی دستی بر آتش دارند، نیک آگاهند که از زمان شروع اجرای طرح پزشک خانواده به رغم هماهنگی و توافقات وزرای رفاه و بهداشت و درمان اما در سطح کارشناسان و مجریان به جهت نبود اراده‌ای قوی و محکم در وزارتخانه پشتیبان یعنی وزارت رفاه سابق و وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی فعلی، بویژه سازمان تأمین اجتماعی هیچگاه هماهنگی و همدلی صد در صدی برای اجرای این طرح بوجود نیامد و تأمین نشدن به موقع اعتبارات و پرداخت نکردن همان اندک دستمزد پزشکان طرف قرارداد طرح در همین سه استان پایلوت باعث شد تا انگیزه‌های همکاری و حضور پزشکان در این طرح آنقدر کمرنگ و کمرنگ شود تا جایی که رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی درگیر این طرح از عدم استقبال پزشکان برای شرکت در این طرح خبر دادند.
شاید در خوش‌بینانه‌ترین حالت این مانع‌تراشی‌ها و همکاری نکردن‌های وزراتخانه (شما بخوانید سازمان)پشتیبان را بتوان ناشی از مشکلات مالی آن وزارتخانه قلمداد کرد. اما اظهارات اخیر مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی را درخصوص اجرای طرحی جدید و موازی با عنوان «پزشک امین» از دی ماه امسال در استان گیلان و تعمیم آن به سایر استان‌ها، آب پاکی را روی دست مسئولان و مجریان طرح پزشک خانواده ریخت و شائبه تعمدی بودن برخی سنگ‌اندازی‌ها و همکاری نکردن‌های وزارتخانه پشتیبان را نزد افکار عمومی و اصحاب رسانه بشدت تقویت کرد.
پزشکانی که بخاطر پرداخت نشدن و یا دیرپرداخت شدن حقوق و دستمزدشان از طرف سازمان‌های بیمه‌گر یکی پس از دیگری عطای این طرح را به لقایش بخشیدند و از این طرح جدا شدند و یا بخاطر همین مشکلات پیش‌گفت اصلاً رغبتی برای همکاری با طرح پزشک خانواده ندارند، حالا با طرح چرب و چیلی «پزشک امین» روبرو شده‌اند که مسئولان طرح برای جذب حداکثری پزشکان و متخصصان پیشنهادات جالب و در خور تأمل مالی ارائه داده‌اند. در ذهن راقم این سطور و اصحاب رسانه که از بخشی از موانع و مشکلات اجرای طرح پزشک خانواده آگاهی دارند این سئوال مطرح است که آیاطرح پزشک امین که از نظر محتوی مشابهت‌های فراوانی با طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع دارد (اگرچه پزشک خانواده طرحی جامع‌تر بوده و اعم از پزشک امین است) به نوعی موازی‌کاری با این طرح محسوب می‌شود می‌خواهد پنبه طرحی را که در قانون برنامه پنجم توسعه آمده را بزند؟ و یا اینکه مسئولان سازمان تأمین اجتماعی برای برون رفت از بن‌بست تعهدات خود در طرح پزشک خانواده و پاسخگویی به مطالبات درمانی بخشی از مردم ناگزیر به ارائه چنین طراحی شده‌اند.
تلقی مسئولان سازمان تأمین اجتماعی این است که اجرای طرح پزشک امین می‌تواند بخشی از زیر ساخت‌های لازم برای اجرای طرح پزشک خانواده را فراهم کند. آیا منظور از «زیرساخت‌های لازم» همان اعتبارات مالی است که امروز این سازمان درخصوص عمل به تعهدات قانونی خود تعلل می‌کند و یا منظور چیز دیگری است که از ابتدا بعنوان یک زیرساخت قابل تأمل در طرح پزشک خانواده دیده نشده است و کارشناسان این سازمان به تازگی به آن رسیده‌اند. اما هرچه که هست آیا بهتر نبود بجای موازی‌کاری و اجرای طرحی مشابه، پیشنهادات همان زیر ساخت‌ها را در جلسات کارشناسی مشترک وزارتین مطرح می‌نمودند و بجای حاشیه‌سازی‌های رسانه‌ای برای اجرای موفق این طرح عظیم و عدالت محور اهتمام جدی می‌نمودند. همانگونه که دو خط موازی هیچگاه به یکدیگر نمی‌رسند بی‌تردید کارهای موازی و موازی کاری‌های بی‌هدف هیچگاه به یک هدف مشترک و متعالی نخواهد رسید.